به گزارش همشهری آنلاین، احمدرضا محرابیان دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی، درباره حفظ گونه‌های درختی در محدوده شهری، اظهار کرد: از دیرباز بین حفظ گونه‌های درختی و ایجاد ساختمان‌های جدید در اکثر مناطق شهرداری‌ها تعارض وجود داشته است. نکته مهمی که وجود دارد این است که تنها یک مولفه بوم شناختی در نابودی درختان تاثیر ندارند بلکه مجموعه‌ای از مولفه‌های بوم شناختی در این زمینه‌ها موثرند.
او افزود: بسیاری از گونه‌ها متناسب با فضای اقلیمی شهر تهران نیستند و این یک چالش جدی است. در سالیان گذشته در تهران درخت چنار کشت وسیعی داشته است. در گذشته تهران آب وهوایی پاک و شرایطی مناسب برای این گونه داشت و جمعیت و آلاینده‌های محیطی نیز کمتر بودند ولی با گذشت زمان و تغییرات اقلیمی و تهران خشک‌تر و آلاینده‌های محیطی نیز بیشتر شدند و دیگر آن مطلوبیت زیست محیطی برای این گونه گیاهی وجود ندارد و این موجب شده است که بسیاری از گونه‌ها مانند چنار توان خود را برای زندگی در این شهرها از دست دهند و از بین بروند.
احمدرضا محرابیان دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه می خوانید:
*گونه‌های درختی قدیمی همچون چنار که در اکثر نقاط تهران همچون درکه، دربند، قیطریه و ولیعصر و سایر مناطق وجود دارد، میراث باستانی و فرهنگی ایران به شمار می‌آیند که نیاز به مراقبت و محافظت جدی دارند. اما مراقبت از این گونه‌ها به دلیل اینکه در اراضی شهری قرار دارند و این مناطق به طور دائم در حال تغییرات کاربری از خانه‌های قدیمی با چنارهای قدمت‌دار به ساختمان‌های نوساز هستند بسیار دشوار است. مدیریت این گونه‌ها در گرو رضایت همه ذینفعان اعم از مالکان و متولیان شهری است.
* این نکته چالش جدی است که مدیریت درختان قدیمی شهر بسیار دشوار است و باید توجه به تامین منافع مالکان اراضی حاوی درختان کهنسال برای حفاظت از این گونه‌ها بسیار ضروری است. در بسیاری از موارد مالکان اراضی حاوی این گونه‌ها به‌شیوه‌های مختلف درختان را خشک می‌کنند که مشمول به سابقه است و در فضاهای شهری بسیاری وجود دارد.
* در بسیاری از کشورها درختان باستانی وجود دارد که برای هر کدام از آنها شناسنامه صادر و شماره گذاری شده است و تحت حمایت شهرداری‌ها و سازمان‌های محیط زیستی هستند. برای درختان تهران نیز اولین کاری که باید انجام شود تهیه شناسنامه برای تک تک درختان قدمت‌دار و شماره‌گذاری آنها است تا بر آنها نظارت شود.
* در سال‌های اخیر چنارهای تهران دچار خزان زودرس شده‌اند؛ در واقع چنارهای امروز با همه مناطق اقلیمی تهران سازگار نیستند. تغییرات اقلیمی، خشکی محیط، آلاینده‌های جوی و گرد و خاک نیز موجب تشدید تنش‌های محیطی علیه گونه‌های گیاهی می‌شوند. به عنوان مثال درختی که در حالت عادی می‌توانست خشکسالی را تحمل کند دیگر توان تحمل این تنش را ندارد، چرا که شدت تنش‌های دیگر سبب کاهش بردباری این گونه‌ها شده است.
* با توجه به شرایط اقلیمی موجود، تنش‌های محیط‌زیستی و شرایط و امکانات شهر باید گونه‌های مناسبی جایگزین شده و یا در سطح وسیع‌تر کشت شوند. گونه‌های بومی مانند انواع بادام وحشی، رز وحشی، داغداغان (درخت تا) و ...براساس نوع منطقه وسازگاری به شرایط خاک شناختی و اقلیمی منطقه پیشنهاد می‌شوند.
* تغییر الگوی کشت گونه‌های گیاهی در استان تهران از گونه‌های پرآب‌بر همچون چمن به گونه‌های کم‌آبر باید انجام شود. در مقیاس وسیعی از سطح استان تهران چمن کشت شده است و برای اینکه بتوان آنها را با گونه‌های کم‌آبر جایگزین کرد باید هزینه بسیاری صرف شود. این امر در کوتاه مدت هزینه بالایی برای شهرداری دارد اما در بلندمدت از منفعت زیادی برخوردار است. با توجه به شرایط خشکسالی، هزینه بسیار زیادی برای آبیاری چمن‌ها صرف می‌شود اما اگر گونه‌های کم‌آب‌بر که گیاهان خشکی‌پسند هستند جایگزین چمن شوند در بلندمدت از هزینه آب و هزینه نگهداری از آنها کاسته می‌شود بنابراین آنها باید در برنامه‌ای جامع و متناسب با اقلیم شهری گونه‌های مناسب جایگزین و کشت شوند.
* تهران شهر وسیعی است و در نقاط مختلف شرایط اقلیمی متفاوتی دارد و نمی‌توان یک نسخه ثابت را برای کشت گونه‌های گیاهی در همه مناطق پیشنهاد کرد. الگو گیری از محیط طبیعی، استفاده از گونه‌های بومی و توجه به شرایط بوم شناختی می‌توانند در مدیریت فضای سبز شهری موثر واقع شوند. به عنوان مثال گونه‌های بومی کم‌آبر و خشکی پسندی چون برخی از انواع بلوط، رزوحشی و ... پیشنهاد می‌شود.
نظر شما